25 تیر ماه ، روز بهزیستی و تامین اجتماعی
بیست و پنجم تیر ماه ، هر سال ، روز بهزیستی و تأمین اجتماعی نام گذاری شده است . سازمانی که مبنای به وجود آمدنش کمک به تأمین حداقل هزینه زندگی خانواده های نیازمند و بی سرپرست و ایجاد زمینه های مناسب برای خودکفایی آنان بوده است . با آرزوی موفقیت برای خدمت گزاران پرتلاش آن ،
سازمان بهزیستی
بهزیستی ، سازمانی فرهنگی ، اجتماعی و امدادی است که به منظور گسترش رحمت الهی در جامعه و حفظ ارزش ها و کرامات والای انسانی ، مجموعه خدماتی را ارائه می دهد . این سازمان برای کمک به قشرهای محروم و انسان هایی که بنا به دلایل محیطی ، اجتماعی ، اقتصادی و ارثی و نیز داشتن مشکلات جسمی ، روانی ، عاطفی ، گرفتار مشکلات و دچار عدم تعادل شده اند ، تأسیس شده است .
بهزیستی با کمترین حمایت های دولتی و با تکیه بر مشارکت مردمی و همکاری سازمان ها ، در راه گسترش خدمات توان بخشی ، امدادی ، بازپروری و کمک به تأمین حداقل نیازهای گروه های کم درآمدی که قادر به توانایی و خودکفایی اقتصادی نیستند ، فعالیت می کند .
وظایف سازمان بهزیستی
بی تردید ، سلامت جسم و جان و روان ، زیربنایی ترین عامل پیشرفت و تکامل جامعه است . امروزه برای دست یابی به این هدف ، با اجرای برنامه های پیش رفته بهداشتی و بهزیستی در بسیاری از کشورهای توسعه یافته ، افراد ناتوان جامعه از دوران شیرخوارگی تا سالخوردگی تحت مراقبت قرار دارند تا سلامتشان تأمین شود . یکی از وظایف سازمان بهزیستی ، کمک به تأمین نیازهای افراد و خانواده های بی سرپرست و ایجاد زمینه های مناسب برای خودکفایی آنان است . این سازمان ، ساختاری است که به طور علمی به بررسی نارسایی ها و مشکلات اجتماعی می پردازد و از نیروی متخصصان و کارشناسان علوم اجتماعی و بهداشتی برخوردار است تا معضل های اجتماعی را از ریشه درمان کند و از بین ببرد .
زنان و کودکان بی سرپرست
از مهم ترین برنامه های سازمان بهزیستی ، سرپرستی و کمک مالی به زنان و کودکان بی سرپرست است . در هر جامعه افرادی هستند که جزو گروه های آسیب دیدگان اجتماعی شمرده می شوند . در این میان ، باید فرزندان بی سرپرست ، بدسرپرست یا محروم از پدر و مادر را جزو این گروه قرار داد . همچنین زنان آبرومند و بی سرپناهی هستند که برای تأمین مخارج زندگی تحت پوشش این سازمان قرار گرفته اند . این گروه نیز که هم نیازمند کمک مالی برای گذران زندگی خود هستند و هم به برنامه های مشاوره ای در زمینه تربیت و تعلیم فرزندان و مشکلاتشان نیاز دارند ، از برنامه های سازمان بهزیستی بهره مند می شوند .
بهزیستی و طرح درمان اعتیاد TC
طرح درمان اعتیاد اجتماع مدارTC ، یکی از خدمات سازمان بهزیستی کشور برای مددجویان نیازمند است . در این شیوه ، دارو درمانی وجود ندارد و محور و هدف درمان ، تغییر در شیوه زندگی و بازتوانی و توان بخشی در شخص بر اساس یادگیری اجتماعی و قواعد زندگی اجتماعی است .
TC برنامه درمانی درازمدت است که با نظام نظارتی قوی برای معتادان طراحی شده و به شکل کاملاً علمی جای گزین مراکز بازپروری پیشین در کشور گردیده است . از دید این نوع درمان ، سم زدایی کافی نیست و می تواند آغازی برای بازگشت دوباره به اعتیاد باشد . در درمان اجتماع مدار TC ، به درمان همه جنبه های رفتاری ، شناختی ، هیجانی و جسمانی معتاد می پردازند و از بیمار خواسته می شود آن گونه رفتار کند که باید باشد ، نه به صورتی که اکنون رفتار می کند .
تأمین اجتماعی
مفهوم تأمین اجتماعی ، بیشتر با مفهوم هایی چون رفاه اجتماعی ، بیمه های اجتماعی ، خدمات اجتماعی ، تعاون اجتماعی و تعادل اجتماعی هم معناست و در برخی موارد نیز به معنای واژه هایی چون کمک اجتماعی و معاونت متقابل هم سوست . انسان نیز بر اساس طبیعت و نیاز خود ، زندگی اجتماعی را برگزیده است .
بنابراین ، جامعه انسانی مجموعه ای به هم پیوسته است و فطرت انسان و نیازمندیهای اجتماعی ، آنان را به پیوند و وابستگی به نیروهای فکری ، عملی و علمی یکدیگر دعوت می کند . بر همین اساس ، انسان هیچ گاه از رابطه با دیگران بی نیاز نیست و در همه حال به یاری دیگران نیاز دارد . پس هرگاه این رابطه و پیوند با تعهد و احساس مسئولیت متقابل همراه باشد ، اثر نیک و ارزنده ای در بهبود وضعیت اجتماع ایجاد می کند .
تأمین اجتماعی ، تجربه تاریخی انسان
انسان به کمک فطرت و خردی که خداوند به او بخشیده ، در طول تاریخ به بسیاری از حقیقت ها پی برده و در کنار پیشرفت علمی ، به پیشرفت های اجتماعی رسیده است . تأمین اجتماعی ، یکی از دستاوردهای تجربی بشر است .
در طول تاریخ ، بشر دریافته که گسترش فقر در جامعه ، به افزایش ناهنجاری های اجتماعی مانند دزدی ، بزه کاری ، جرم و جنایت یا تکدی گری می انجامد و آسیب آن به همه افراد جامعه می رسد . بنابراین در دو قرن اخیر ، انسان ها برای رفع نیاز طبقات کم درآمد جامعه ، به فکر چاره افتادند . با تکامل تدریجی اندیشه بشر در طول تاریخ و آگاهی او به حقوق خود ، تأمین اجتماعی عمومی شکل گرفت تا حداقل سطح زندگی را برای همه افراد جامعه فراهم آورد .
در دین اسلام ، انسان از کرامت الهی برخوردار است . نعمت های الهی حق همه انسان هاست و در انحصار هیچ فرد یا گروهی نیست . از تمرکز ثروت که به فقر دیگر انسان ها می انجامد ، نهی شده است و همه انسان ها در مورد وضع معیشتی دیگران مسئول هستند . بنابراین ، یکی از معیارهای ارزش رفتار و عملکرد افراد در جامعه ، میزان کوششی است که فرد در راه رفع فقر و نابسامانی های هم نوعان خود انجام می دهد . حضرت علی علیه السلام در این باره می فرماید : « بهترین برادران تو کسی است که تو را در مال خویش شریک کند و بهتر از او کسی است که تو را از دیگران بی نیاز سازد .»
دو اصل تأمین اجتماعی
تأمین اجتماعی صرف نظر از نظام اقتصادی حاکم بر جامعه ، همواره مورد توجه ویژه دولت ها و ملت ها در سراسر جهان بوده است . اقدامات متعدد برای دست یابی کارگران به حقوق خویش ، انواع حمایت از بی سرپرستان ، ناتوانان و اقشار آسیب پذیر را می توان مصداق روشنی از زمینه تأمین اجتماعی دانست .
اندیشمندان مسلمان ، تأمین اجتماعی را تأمین کامل وسایل زندگی عموم افراد دانسته اند که دو اصل اساسی دارد : اصل کفالت همگانی و اصل سهیم بودن جامعه در درآمدهای عمومی .
اولویت های تأمین اجتماعی
اولویت ها در تأمین اجتماعی اسلام دو قسم است : یکی اینکه چه کسانی در تأمین اجتماعی بر دیگران مقدمند و دیگر اینکه تأمین اجتماعی از سوی چه کسی اولویت بیشتری دارد .
در قسم اول ، قاعده کلی میزان آسیب پذیری و محرومیت است و در قسم دوم ، صاحبان ثروت و مکنت ، مسئولیت بیشتری برای تأمین اجتماعی دارند ؛ زیرا سرمایه های مالی ، در واقع امانت هایی است که خداوند در اختیار انسان قرار داده است و بندگان خدا نیز همگی خانواده خداوند به شمار می روند . بنابراین ، هرگاه بندگان خدا دچار کمبود و نداری شدند ، آنان که از سرمایه بیشتری برخوردارند ، به حکم جانشینی و امانت داری ، موظف به برطرف ساختن نیازهای کم درآمدان جامعه هستند . پس اگر آنان حق امانت داری را خود ادا نکردند ، حکومت اسلامی حق دارد تا آن جا که صلاح بداند ، آنها را به انجام وظیفه تکلیف کند .